Tham dự Hội thảo có các đồng chí: Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng; Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam; Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Giáo dục Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình; Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc (UBDT) Đỗ Văn Chiến; GS. Tô Ngọc Thanh, Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam; đại diện lãnh đạo các cơ quan của Quốc hội; lãnh đạo các bộ, ngành liên quan; các chuyên gia, nhà khoa học…

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Phan Thanh Bình khẳng định: Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến nhiệm vụ bảo vệ, phát huy văn hóa ở vùng DTTS. Vì vậy, việc bảo vệ, phát huy giá trị văn hóa dân gian các DTTS đã đạt nhiều thành tựu quan trọng. Tuy nhiên, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đặt ra nhiều vấn đề cần phải giải quyết hiện nay như: nhận thức của các cấp, các ngành trong bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa các DTTS; thực trạng đáng báo động bởi nguy cơ mai một, thất truyền văn hóa dân gian các DTTS… Các vấn đề này đang đặt ra đòi hỏi các nhà khoa học, các nhà quản lý và hoạch định chính sách quốc gia phải nghiên cứu và tìm giải pháp tháo gỡ.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã thảo luận, đánh giá tác động của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đối với việc bảo vệ và phát huy giá trị văn hoá dân gian DTTS. Đánh giá công tác bảo vệ và phát huy giá trị văn hoá dân gian DTTS hiện nay. Trên cơ sở phân tích thực trạng dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn, các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, các chuyên gia, nhà khoa học đã kiến nghị, đề xuất nhiều giải pháp hoàn thiện chính sách, pháp luật về bảo vệ, phát huy giá trị văn hóa dân gian DTTS, bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân gian các DTTS, như: chỉnh sửa, bổ sung Luật Di sản văn hóa, tăng cường các thể chế về quản lý di sản văn hóa phi vật thể; vai trò của cộng đồng, sự tham gia của cộng đồng trong thực hành truyền dạy và bảo vệ di sản văn hóa; bồi dưỡng, tập huấn cán bộ văn hóa địa phương; đổi mới cách nhìn nhận về hóa địa phương; khôi phục, tổ chức lễ hội truyền thống; phát huy hiệu quả việc truyền dạy các tri thức dân gian; đầu tư cho bảo tồn; vai trò của các bên liên quan; tính hiệu quả của hợp tác công tư; bảo tồn di sản văn hóa các DTTS trong cuộc cách mạng 4.0…

Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Đỗ Văn Chiến phát biểu tại Hội thảo

Phát biểu tại Hội thảo, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Đỗ Văn Chiến cho biết: Thời gian qua, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chủ trì phối hợp với UBDT, các bộ, ngành và địa phương tham mưu, đề xuất với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành một số chính sách hỗ trợ khuyến khích nghiên cứu, bảo tồn, phát huy văn hóa dân gian các DTTS nhưng kết quả đạt được còn khiêm tốn, do chính sách chưa phù hợp với thực tiễn, thiếu nguồn lực để thực hiện. Thời gian tới, căn cứ vào Nghị quyết của Quốc hội đã thông qua, UBDT và các bộ, ngành liên quan sẽ tham mưu, đề xuất trình cấp có thẩm quyền ban hành chính sách tác động, hỗ trợ vào 3 nhóm nội dung chính: Hỗ trợ nghiên cứu, sưu tầm, lưu giữ, truyền dạy, phát huy giá trị dân gian các DTTS; hỗ trợ khai thác giá trị dân gian các DTTS để phát triển du lịch, tạo sinh kế, tăng thu nhập cho người dân; hỗ trợ tổ chức các lễ hội, hội diễn, giao lưu, tọa đàm, kết nối, hội tụ, lan tỏa văn hóa dân gian, tăng cường sự gắn bó “keo sơn” giữa các DTTS với dân tộc đa số, giữa các DTTS với nhau, giữa các vùng, miền trong cả nước, góp phần củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm nhấn mạnh: văn hóa dân gian các DTTS không tự dưng mà có mà là quá trình tích lũy qua bao đời, thấm đẫm mồ hôi, công sức của bao thế hệ. Do vậy, rất cần được đầu tư thỏa đáng ngang với giá trị vốn có của di sản này để lưu truyền, phát huy, trường tồn cùng với văn hóa dân tộc Việt. Điều đó phải xuất phát tự thân của người dân tộc, có sự hỗ trợ, giúp đỡ của nhà nước và xã hội. Sau Hội thảo, UBDT sẽ phối hợp với các ban, bộ, ngành ở trung ương và địa phương, các nhà nghiên cứu, các nhà quản lý văn hóa, nghiên cứu tham mưu đề xuất chính sách, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt để góp phần quảng bá, lưu truyền, phát huy giá trị văn hóa DTTS trong đời sống của cộng đồng và xã hội.

Khẳng định tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân gian các DTTS Việt Nam; cho rằng văn hóa dân tộc nói chung, văn hóa dân gian các DTTS nói riêng luôn là niềm tự hào của dân tộc, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đề nghị cán bộ văn hóa phải có tầm nhìn, kiên trì và chiến lược, nêu cao vai trò làm gương. Nhà nước đóng vai trò quan trọng, nhất là tạo ra môi trường, tạo được mối liên kết. Cùng với đó, khuyến khích cộng đồng sử dụng khoa học công nghệ trong bảo tổn văn hóa. Có chính sách đối với nghệ nhân, đặc biệt là nghệ nhân cao tuổi, các di sản đứng trước nguy cơ bị mất. Đồng thời, trong vấn đề giáo dục DTTS, xu thế hiện nay là không hạ chuẩn đầu ra, vừa học chữ viết, tiếng nói DTTS, vừa học văn hóa để hội nhập.

Lãnh đạo Đảng, Nhà nước; lãnh đạo Ủy ban Dân tộc, các bộ ngành và các đại biểu chụp ảnh lưu niệm bên lề Hội thảo.

Phát biểu chỉ đạo Hội thảo, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng  đánh giá cao việc tổ chức Hội thảo và cho rằng Hội thảo có ý nghĩa quan trọng trong việc thực hiện chính sách dân tộc của Đảng, Nhà nước; chăm lo đời sống, vật chất tinh thần của đồng bào DTTS.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội thống nhất với các đánh giá của nhiều đại biểu và cho rằng đó là những ý kiến xác đáng, tư liệu quý cho việc nghiên cứu, hoạch định chính sách trong hoạt động của Quốc hội, điều hành Chính phủ. Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị, Chính phủ cần tổ chức rà soát, bổ sung, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về chính sách đối với các DTTS, trong đó có chính sách bảo vệ, phát huy giá trị văn hóa dân gian, bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống các DTTS cho phù hợp, đặc biệt chú ý địa bàn các dân tộc có nguy cơ biến dạng văn hóa, nhất là các dân tộc rất ít người, khu vực biên giới, hải đảo. Tôn vinh các giá trị văn hóa tốt đẹp, khích lệ sáng tạo giá trị văn hóa mới, tiến bộ, loại bỏ những hủ tục lạc hậu. Bê cạnh đó, Quốc hội, Chính phủ quan tâm hơn nữa đầu tư cho văn hóa, trong đó có bảo vệ, phát huy giá trị văn hóa các DTTS. Đầu tư của Nhà nước gắn với đẩy mạnh xã hội hóa các hoạt động văn hóa, huy động mọi nguồn lực, phát huy chính chủ thể văn hóa trong phát huy truyền thống. Đồng thời, đầu tư phát triển kinh tế-xã hội gắn với chương trình mục tiêu cụ thể; có chương trình bảo tồn, phát huy toàn diện văn hóa dân gian các DTTS. Cần có giải pháp đào tạo nguồn nhân lực nòng cốt cho bảo tồn, phát huy, chú ý coi trọng các chính sách, chế độ khuyến khích đối với các nghệ nhân…

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cho biết, tới đây sẽ có Nghị quyết của Quốc hội về chính sách dân tộc, cho nên nội dung bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân gian các DTTS là một vấn đề được đề cập trong Nghị quyết.