Bàn về chế định ly thân trong dự án Luật, nhiều đại biểu cho rằng, nên cân nhắc việc bổ sung chế định ly thân vào dự thảo Luật vì chưa đủ căn cứ thực tế. Theo đại biểu Lê Văn Hoàng (TP Đà Nẵng), khó xác định được một cặp vợ chồng đang ly thân, đây là quan hệ riêng tư chỉ 2 vợ chồng mới hiểu được. Do đó, cần phải cân nhắc để tránh đưa vào Luật rồi không ai thực hiện. Mặt khác, đại biểu cho rằng ly thân không trầm trọng như ly hôn mà chỉ là chia cắt về mặt tình cảm, còn các quan hệ khác không thay đổi, không chấm dứt quan hệ con cái, quan hệ tài sản và quan hệ 2 bên nội ngoại, thế nhưng dự thảo Luật gần như đánh đồng giữa ly thân và ly hôn khi quy định các vấn đề liên quan, như vậy chẳng khác nào xem ly thân là một bước để tiến tới ly hôn, trong khi ly thân không cần phải tuyên bố.

“Quy định ly thân trong dự thảo Luật không những không góp phần ổn định cuộc sống vợ chồng mà còn làm suy yếu, dễ dẫn đến đổ vỡ, do đó nên cân nhắc không nhất thiết đưa vấn đề ly thân vào trong dự thảo” – đại biểu Lê Văn Hoàng nhấn mạnh.

 Đại biểu Khúc Thị Duyền (Thái Bình) cũng không nhất trí đưa vấn đề ly thân vào dự thảo Luật vì sẽ ảnh hưởng tình cảm của vợ chồng, tác động rất sâu sắc đến quan hệ vợ chồng. Đại biểu nêu ý kiến: Ở Việt Nam đa phần phụ nữ không tìm được nơi ở mới sau khi ly thân nên buộc phải sống với nhau trong cùng một gia đình, đây là một ức chế của cả 2. Mặt khác, ly thân là vấn đề vợ chồng không muốn người ngoài biết, ngay cả cha mẹ họ, con cái, họ hàng, cơ quan. Như vậy nếu ly thân cũng phải ra tòa để tòa thừa nhận thì sự việc sẽ được công khai.

 Có ý kiến đại biểu cho rằng, ly thân là vấn đề thỏa thuận mang tính riêng tư của 2 vợ chồng, không nhất thiết phải có sự can thiệp của tòa án, tránh tình trạng lợi dụng quy định này để biến ly thân thành hôn nhân “treo” mà đối tượng thiệt thòi là phụ nữ, trẻ em.

 Trái ngược với các ý kiến trên, đại biểu Nguyễn Văn Cảnh (Bình Định) cho rằng, có thể xem xét bổ sung chế định ly thân trong dự thảo Luật để tăng thêm sự cân nhắc, lựa chọn cho vợ chồng. Hơn nữa, tòa án chỉ giải quyết ly thân khi vợ chồng có yêu cầu; việc tòa án xác nhận tình trạng ly thân có thể giúp bảo vệ nạn nhân của bạo lực gia đình, ngăn ngừa những hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra nếu cuộc sống chung vẫn tiếp diễn. Tòa án sẽ xác định rõ trách nhiệm các bên đối với con cái và minh bạch trong vấn đề tài sản. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị khi ly thân không nên đề cập đến vấn đề phân chia tài sản chung, vì theo đại biểu nếu đề cập đến vấn đề này thì cơ hội 2 vợ chồng quay lại với nhau rất khác. Hơn nữa, không nên quy định vấn đề con cái của ly thân và ly hôn giống nhau, luật cần quy định khoảng thời gian để gia đình sinh hoạt chung trong thời gian ly thân, đây là việc khó, nhưng có như vậy mới hạn chế vợ chồng có người khác xen vào trong thời gian ly thân.

 Đề cập đến vấn đề nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn, đại biểu Lê Văn Hoàng (TP Đà Nẵng) cho hay, nếu quy định vấn đề này trong luật sẽ dẫn đến hệ lụy gia tăng việc nam, nữ chung sống như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn; và dẫn đến hậu quả vô hiệu hóa các quy định của luật pháp về đăng ký kết hôn, làm bộ phận không nhỏ trong nam, nữ không ý thức được ý nghĩa của việc đăng ký kết hôn, trong khi đó việc đăng ký kết hôn hiện nay rất thuận lợi. Đại biểu đề nghị không cần quy định cụ thể về con cái, tài sản phát sinh giữa các bên quan hệ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn, trong trường hợp có phát sinh thì có thể vận dụng các quy định về hủy kết hôn trái pháp luật để xử lý. 

Đại biểu Hồ Thị Thủy (Vĩnh Phúc), đại biểu Khúc Thị Duyền (Thái Bình) và nhiều đại biểu khác nhất trí tuổi kết hôn của nam, nữ là phải đủ 18 tuổi trở lên. Như vậy, để bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất trong các văn bản pháp luật Việt Nam; phù hợp quy tắc bình đẳng giới được ghi nhận trong Hiến pháp và Luật bình đẳng giới và các công ước quốc tế; chống được mẫu dập khuôn vai trò của nam và nữ trong hôn nhân gia đình, cũng như tất cả các lĩnh vực trong pháp luật. 

Ngoài ra, đại biểu Hồ Thị Thủy (Vĩnh Phúc) đồng tình quy định chế độ tài sản vợ chồng theo thỏa thuận, trước hết bảo đảm quyền định đoạt của cá nhân đối với tài sản của mình, hơn nữa cho phép vợ chồng tự bảo đảm tài sản riêng của mình, giảm hoặc tránh xung đột tài sản khi ly hôn, và giúp tòa án xác định được tài sản chung, riêng của vợ chồng khi ly hôn được thuận lợi hơn. Mặt khác, chế độ tài sản của vợ, chồng theo thỏa thuận sẽ giảm thiểu được rủi ro khi cả 2 vợ chồng cùng tham gia hoạt động kinh doanh. Như vậy, ngoài tài sản vợ chồng quy định theo pháp luật thì quy định chế độ tài sản theo thỏa thuận là cần thiết. Tuy nhiên, chế độ tài sản vợ chồng theo thỏa thuận phải chặt chẽ, đảm bảo tính xác thực, tránh lợi dụng tẩu tán tài sản, tham nhũng. 

Nhiều đại biểu cũng đồng tình dự thảo Luật Hôn nhân và gia đình (sửa đổi) nghiêm cấm việc mang thai hộ vì mục đích thương mại và cho phép mang thai hộ vì mục đích nhân đạo với các điều kiện ràng buộc cụ thể, quy định quyền, nghĩa vụ các bên có liên quan và việc giải quyết tranh chấp. 

Trước đó, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Đấu thầu (sửa đổi) với tỷ lệ 88,35% số đại biểu tán thành./.