Ngày 25/4, Hội đồng Dân tộc và Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội tổ chức Phiên giải trình việc thực hiện chính sách, pháp luật về giảm nghèo đối với đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2005-2012.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Giàng Seo Phử, Bộ trưởng Bộ LĐTBXH Phạm Thị Hải Chuyền, Bộ trưởng Bộ NNPTNT Cao Đức Phát trực tiếp giải trình, trả lời các câu hỏi của các đại biểu.

Mở rộng đối tượng học nghề

Giải trình về hướng dạy nghề cho đồng bào dân tộc thiểu số, Bộ trưởng LĐTBXH Phạm Thị Hải Chuyền chỉ rõ: Quyết định 267/2005/QĐ-TTg về chính sách dạy nghề đối với đồng bào dân tộc thiểu số đã có hiệu quả bước đầu, tuy nhiên đối tượng quy định của Quyết định còn hẹp; kinh phí giao cho địa phương tự cân đối vì vậy chương trình để học sinh đi học nghề tại các trường nội trú còn ít.

Vì vậy, Bộ LĐTBXH đã đề nghị Chính phủ sửa đổi Quyết định 267 theo hướng tất cả con em đồng bào dân tộc thiểu số đi học nghề đều được hưởng chế độ; địa phương nào không cân đối được ngân sách vì sẽ được Trung ương hỗ trợ thực hiện mục tiêu để đồng bào dân tộc thiểu số nâng cao tri thức, tay nghề...

Theo Bộ trưởng Chuyền, để đông đảo người dân tộc thiểu số được tiếp cận và thụ hưởng các chính sách dạy nghề, vấn đề mang tính chất tiên quyết là phải mở rộng quy định về đối tượng người học. Trên cơ sở đó, đa dạng hóa trình độ đào tạo nghề, ngành nghề, nội dung, phương thức đào tạo, nhằm tạo điều kiện cho người dân tộc thiểu số được học nghề phù hợp với trình độ văn hóa và điều kiện phát triển kinh tế-xã hội ở từng địa phương.

Bộ trưởng Bộ LĐTBXH cũng nhấn mạnh, cần thiết phải mở rộng đối tượng học nghề là người dân tộc thiểu số được hưởng các chế độ hỗ trợ. Bởi theo quy định hiện tại, chỉ có học sinh dân tộc nội trú và học sinh dân tộc thiểu số học nghề nội trú theo diện cử tuyển mới được miễn học phí và các loại lệ phí thi, tuyển sinh; được hưởng học bổng và trợ cấp xã hội..., còn đối với học sinh người dân tộc thiểu số học nghề trong các trường cao đẳng nghề, trung cấp nghề thì chưa đề cập trong chính sách.

Khắc phục việc thiếu đất sản xuất

Trả lời câu hỏi của các đại biểu về nguyên nhân của tình trạng thiếu đất sản xuất đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Giàng Seo Phử cho rằng, trước hết là do nhiều địa phương chưa làm tốt việc phân bổ đất sản xuất; đất bị thu hồi để phục vụ lợi ích công; thiên tai mất mùa; một số địa phương thiếu đất… Bộ trưởng kiến nghị Quốc hội cần có Nghị quyết về bố trí đất đai cho vùng đồng bào dân tộc.

Bộ trưởng Bộ NNPTNT Cao Đức Phát nhận định, việc thiếu đất sản xuất là vấn đề lớn, cần tập trung giải quyết trong thời gian tới. Theo Bộ trưởng, các bộ, ngành cần rà soát lại các nông, lâm trường quốc doanh theo Nghị quyết của Bộ Chính trị. Trên cơ sở đó có thể thu hồi một phần đất phù hợp để tiếp tục ưu tiên giải quyết cho đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống trên địa bàn. Thời gian qua, thực hiện Quyết định 146/2005 của Thủ tướng Chính phủ, các địa phương đã thu hồi 890.000 ha của các nông, lâm trường. Trong đó, các nông trường đã bàn giao 37.800 ha, các lâm trường đã giao 641.000 ha và các Ban quản lý rừng đặc hộ, phòng hộ đã giao 211.000 ha.

Bộ trưởng Cao Đức Phát cho biết thêm, hiện nay ở nhiều địa phương không còn đất để giải quyết cho đồng bào sản xuất nông nghiệp nhưng quỹ đất lâm nghiệp còn nhiều. Vì thế, Nhà nước có chủ trương đẩy mạnh giao đất, giao rừng, khoán rừng cho đồng bào. Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định 231/2005, thí điểm giao đất, giao rừng cho đồng bào dân tộc thiểu số ở các thôn bản. Đến nay, đã 5.427 hộ dân được giao 118.000 ha. Bên cạnh đó, các ngành, các cấp cần tiếp tục hỗ trợ đồng bào sản xuất hiệu quả hơn trên diện tích hiện có; thực hiện các chính sách giúp đồng bào phát triển ngành nghề phi nông nghiệp, trong đó việc đào tạo nghề cho đồng bào…

Giảm chồng chéo trong chính sách giảm nghèo

Giải đáp câu hỏi của các đại biểu về giải pháp nhằm giảm thiểu chồng chéo trong chính sách giảm nghèo, Bộ trưởng Bộ LĐTBXH Phạm Thị Hải Chuyền cho biết, Chính phủ đã thành lập Ban chỉ đạo Trung ương về giảm nghèo bền vững, thực hiện phân công cho từng ngành rà soát chính sách mình phụ trách. Một trong các giải pháp ưu tiên là tiếp tục tập trung cao cho những vùng khó khăn, tập trung nguồn lực của giai đoạn còn lại cho các xã nghèo, huyện nghèo; ưu tiên nguồn lực cho đầu tư cơ sở vật chất, hạ tầng thiết yếu để cho bà con có điều kiện phát huy nội lực; giảm dần chính sách hỗ rợ trực tiếp cho người dân, tăng nguồn vốn vay phát triển sản xuất.

Đồng thời, các bộ, ngành cũng cần hướng dẫn nghề nghiệp để bà con sản xuất thoát nghèo; tăng đầu tư cho cộng đồng khu vực nghèo nói chung, khuyến khích các hộ nghèo vay các các nguồn vốn ưu đãi cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, đặc biệt là vùng đồng bào dân tộc. Thời gian tới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số sẽ được phân loại, đối tượng hộ nghèo không còn sức lao động sẽ chuyển sang đối tượng bảo trợ xã hội. Các đối tượng mất đất sản xuất… tùy theo mức độ sẽ được phân cấp cho địa phương để trên cơ sở đó đề xuất các nhóm chính sách...

Kết luận phiên giải trình, Chủ nhiệm Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Ksor Phước đề nghị các bộ, ngành cần tập trung rà soát các cơ chế chính sách, khắc phục tình trạng có nhiều nội dung chồng chéo. Đồng thời, đề ra các chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư, hỗ trợ khoa học kỹ thuật, thu hút lao động đồng bào dân tộc thiểu số làm trong các ngành nghề phi nông nghiệp, giải quyết sức ép về thiếu đất sản xuất... nhằm giãn dần khoảng cách giàu nghèo giữa đồng bào dân tộc với người dân địa phương; xây dựng các mô hình đoàn kết dân tộc...