PV: Năm qua, công tác dân tộc, thực hiện chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước đã và đang đạt được những tiến bộ rất đáng phấn khởi. Bộ trưởng có thể đánh giá khái quát kết quả đạt được năm 2014 và những tác động tích cực tới lĩnh vực phát triển kinh tế- xã hội và xóa đói giảm nghèo ở vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số?

Bộ trưởng Giàng Seo Phử: Năm 2014, tình hình thế giới và khu vực tiếp tục có nhiều diễn biễn phức tạp, khó lường; kinh tế thế giới phục hồi chậm hơn dự báo; kinh tế trong nước bước đầu khởi sắc nhưng còn rất khó khăn; tình hình vùng dân tộc và miền núi (DT&MN) còn nhiều vấn đề bất cập cần tiếp tục tập trung giải quyết. Năm 2014, Ban Cán sự Đảng, Lãnh đạo Ủy ban đã đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo điều hành quyết liệt các nhiệm vụ trọng tâm; bám sát Nghị quyết, chỉ thị của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và sự chỉ đạo ủa Thủ tướng Chính phủ, chỉ đạo thể chế hóa trong chương trình công tác của UBDT: chủ động xây dựng kế hoạch công tác năm 2014, thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP của Chính phủ, UBDT đã cụ thể hóa bằng Quyết định 600/QĐ-UBDT và Quyết định số 243/QĐ-UBDT; tham mưu Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 28/CT-TTg về nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về CTDT; tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ ban hành phê duyệt danh sách 2.331 xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới, xã an toàn khu vào diện đầu tư của Chương trình 135 năm 2014 và 2015; ban hành danh mục các đơn vị hành chính thuộc vùng khó khăn; hoàn thành đề án xin chủ trương thành lập Học viện Dân tộc được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Tổ chức chỉ đạo quyết liệt rà soát, tổng hợp, xây dựng các chính sách trung hạn giai đoạn 2016-2020; quản lý tốt các chính sách dân tộc; tổ chức hội nghị đánh giá triển khai Chiến lược công tác dân tộc đến năm 2020 và thực hiện Nghị định 05 tại 3 khu vực. Chỉ đạo quyết liệt thực hiện kế hoạch cải cách hành chính năm 2014; tổ chức thành công Đại hội đại biểu DTTS cấp tỉnh, cấp huyện lần thứ 2 - năm 2014, là sự kiện chính trị-xã hội có ý nghĩa quan trọng trước thềm Đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội lần thứ XII của Đảng. Tổ chức Đoàn đại biểu 54 dân tộc Việt Nam thăm và làm việc tại huyện đảo Trường Sa và Nhà giàn DK1, nhằm khẳng định khối đại đoàn kết các dân tộc chung sức bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của Việt Nam. Nhờ chính sách dân tộc đúng đắn của Đảng, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, sự vào cuộc mạnh mẽ của các cấp, các ngành, các địa phương và sự nỗ lực cố gắng của đồng bào các dân tộc trong việc triển khai thực hiện đồng bộ các chính sách dân tộc (CSDT), chính sách an sinh xã hội nên vùng DT&MN nhìn chung ổn định và ngày càng được cải thiện. Tỷ lệ hộ nghèo vùng DT&MN giảm từ 2-4%, riêng các huyện nghèo giảm trên 4%.

Thời gian qua, nhiều chính sách mới đã được ban hành và triển khai có hiệu quả đã tác động tích cực, làm cho đồng bào DTTS ở các vùng khó khăn nhất thoát nghèo; góp phần từng bước thúc đẩy kinh tế - xã hội vùng DT&MN. Bộ mặt nông thôn vùng DT&MN được thay đổi rõ nét, nhất là hạ tầng cơ sở; một số địa phương đã phát triển kinh tế theo hướng sản xuất hàng hóa; Tốc độ tăng trưởng bình quân của các tỉnh vùng DT&MN từ 8 đến 10%; đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào được cải thiện, dân trí được nâng lên, văn hóa được các dân tộc bảo tồn, phát huy, khối đại đoàn kết dân tộc được tăng cường, niềm tin của đồng bào đối với sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước được củng cố. Phong trào xây dựng nông thôn mới đang được đẩy mạnh. Tình hình an ninh chính trị vùng DT&MN tiếp tục được giữ vững, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo. Các lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa xã hội vùng DT&MN có những chuyển biến tích cực: Mạng lưới trạm y tế, nhà văn hóa, trường, lớp học, nhất là trường phổ thông dân tộc nội trú, phổ thông dân tộc bán trú tiếp tục được đầu tư xây dựng; đội ngũ y bác sỹ, giáo viên từng bước được tăng cường, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ; số trạm y tế, trường, lớp đạt chuẩn quốc gia, tỷ lệ học sinh đi học đúng tuổi, học sinh tốt nghiệp, số hộ dùng nước sạch và có nhà vệ sinh tăng so với năm trước.

PV: Thưa Bộ trưởng, mặc dù đạt được những thành tích quan trọng nhưng đời sống đồng bào vùng DT&MN vẫn còn gặp nhiều khó khăn, Ủy ban Dân tộc đã có những giải pháp như thế nào trong chỉ đạo, điều hành, hoạch định chính sách dân tộc, nhất là trong thời gian tới?

Bộ trưởng Giàng Seo Phử: Năm 2014, Chính phủ, Thủ tướng chính phủ ban hành nhiều Nghị quyết, Chỉ thị, Quyết định nhằm tiếp tục ổn định vĩ mô, tháo gỡ khó khăn và cải thiện môi trường kinh doanh, tạo đà tăng trưởng, bảo đảm công tác an sinh xã hội cho toàn dân. Trọng tâm là Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 02/01/2014 của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu chỉ đạo điều hành thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2014. Bám sát nghị quyết và chương trình công tác của Chính phủ, Ban Cán sự Đảng, Đảng ủy, Lãnh đạo Ủy ban Dân tộc đã xác định đúng và trúng các nhiệm vụ trọng tâm, cụ thể hóa bằng kế hoạch và chương trình công tác năm; chỉ đạo, điều hành quyết liệt các nhiệm vụ, các chương trình, chính sách đối với vùng DT&MN.

Để thực hiện thắng lợi, hiệu quả công tác dân tộc và chính sách dân tộc, Ban Cán sự Đảng, Lãnh đạo UBDT đã đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành quyết liệt các nhiệm vụ trọng tâm. Tham mưu Thủ tướng Chính phủ tổ chức buổi làm việc với Hội đồng Dân tộc của Quốc hội và UBDT, cùng các bộ, ngành liên quan để đánh giá kết quả thực hiện CSDT và chỉ đạo định hướng CTDT trong thời gian tới; Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 28/CT-TTg ngày 10/9/2014 về nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về CTDT; cụ thể hóa thành chương trình hành động với 47 nhiệm vụ cụ thể đến năm 2020. Chỉ đạo tiếp tục nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị tư tưởng, khắc phục những hạn chế, yếu kém trong kiểm điểm theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) ”Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, trọng tâm là công tác cán bộ và việc hoạch định, tham mưu xây dựng ban hành chính sách đối với đồng bào DT&MN. Thực hiện có hiệu quả kế hoạch cải cách hành chính, trong đó tập trung sửa đổi, bổ sung một số quy chế cho phù hợp và kế hoạch cải cách chế độ công chức, công vụ của UBDT năm 2015. Tổ chức phát động phong trào thi đua lập thành tích chào mừng các ngày kỷ niệm lớn của đất nước; kịp thời biểu dương, khen thưởng tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến là động lực thúc đẩy phong trào thi đua đảm bảo thiết thực hiệu quả, tiến tới Đại hội thi đua yêu nước toàn quốc 2015. Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, đánh giá hiệu quả chính sách; đẩy mạnh công tác tuyên truyền chính sách dân tộc; nâng cao nhận thức, định hướng dư luận, góp phần hoàn thành nhiệm vụ chung. Trong thời gian tới cần đề xuất xây dựng Luật Dân tộc nhằm đảm bảo quyền và lợi ích chính đáng của đồng bào các dân tộc.

Để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội vùng DT&MN, thời gian tới, Ủy ban Dân tộc cùng các bộ, ngành tập trung lựa chọn những nhiệm vụ trọng tâm mang tính đột phá phù hợp với tình hình hiện nay, trong đó Chiến lược công tác dân tộc được xác định là một nhiệm vụ quan trọng để tổ chức thực hiện. Căn cứ chức năng, nhiệm vụ của các bộ, ngành, các tỉnh xây dựng kế hoạch triển khai Chiến lược công tác dân tộc phù hợp với địa phương mình. Các bộ, ngành theo dõi, cập nhật thông tin thường xuyên, nắm chắc tình hình thực hiện các chương trình xóa đói giảm nghèo ở các địa phương, nhằm đảm bảo các chương trình, chính sách được thực hiện có hiệu quả.

PV: Thưa Bộ trưởng, Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số cấp huyện, tỉnh lần thứ II đã thành công tốt đẹp, là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, khẳng định Việt Nam là một quốc gia thống nhất gồm nhiều dân tộc cùng sinh sống, luôn kề vai sát cánh trong quá trình dựng nước và giữ nước. Bộ trưởng cho biết quan điểm chỉ đạo, một số nội dung quan trọng của Đại hội lần này?

Bộ trưởng Giàng Seo Phử: Thực hiện Chỉ thị 35 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về lãnh đạo Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số Việt Nam và Nghị định 05 của Chính phủ về công tác dân tộc; năm 2014, các địa phương vùng DTTS trong cả nước long trọng tổ chức Đại hội Đại biểu các DTTS lần thứ II. UBDT đã ban hành văn bản hướng dẫn và chỉ đạo các địa phương vùng DT&MN tổ chức Đại hội đại biểu các DTTS cấp tỉnh, cấp huyện lần thứ II; đã có 363/363 huyện, 50/50 tỉnh tổ chức thành công Đại hội, đảm bảo an toàn, thiết thực, hiệu quả. Đây là sự kiện chính trị - xã hội có ý nghĩa rất quan trọng; nhằm tổng kết, đánh giá công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc, theo Nghị quyết Đại hội Đại biểu các DTTS lần thứ I giai đoạn 2009-2014 của các địa phương; biểu dương thành tích của các tập thể và cá nhân tiêu biểu, xuất sắc trong các phong trào thi đua yêu nước, phát triển kinh tế-xã hội, xóa đói giảm nghèo; rút ra bài học kinh nghiệm để tiếp tục tổ chức thực hiện tốt các chính sách dân tộc trong thời gian tới; tạo sự đồng thuận thống nhất cao và niềm tin của đồng bào các dân tộc vào sự lãnh đạo của Đảng trước thềm Đại hội Đảng bộ các cấp và Đại hội toàn quốc lần thứ XII của Đảng. Nhiều đồng chí Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, Lãnh đạo cơ quan Ủy ban Dân tộc đã quan tâm, tham dự và chỉ đạo Đại hội tại một số địa phương.

Nội dung chỉ đạo Đại hội tiếp tục tăng cường củng cố và phát huy khối đại đoàn kết dân tộc, phát huy tiềm năng và lợi thế của địa phương; tập trung xóa đói giảm nghèo; huy động mọi nguồn lực phát triển kinh tế; xây dựng nông thôn mới; chú trọng phát triển nguồn nhân lực vùng đồng bào DTTS; kết hợp phát triển kinh tế - xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh; nâng cao nhận thức về công tác dân tộc của các cấp, các ngành, nỗ lực phấn đấu, quyết tâm cao hơn, phát huy các nhân tố tích cực, cổ vũ, động viên đồng bào các dân tộc ra sức thi đua lao động sản xuất, đoàn kết yêu thương giúp đỡ lẫn nhau, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng để vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống; Quan tâm bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa của đồng bào DTTS. Tăng cường công tác tuyên tuyền, phổ biến sâu rộng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước cho đồng bào dân tộc thiểu số; xây dựng khối đoàn kết toàn dân tộc; tập trung xây dựng củng cố hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới; thực hiện chính sách “bình đẳng, đoàn kết, tương trợ giúp đỡ nhau cùng phát triển”. Các cấp ủy đảng địa phương có đông đồng bào DTTS cần ban hành nghị quyết chuyên đề về công tác dân tộc, thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ Đại hội đề ra, góp phần cùng cả nước thực hiện dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh.

Nhân dịp chuẩn bị đón Tết cổ truyền Ất Mùi 2015 sắp đến, thay mặt Ban Cán sự Đảng, Lãnh đạo Ủy ban Dân tộc, qua Báo Dân tộc và Phát triển tôi xin gửi lời thăm hỏi ân cần đến đồng bào dân tộc và cơ quan công tác dân tộc trong cả nước; tôi chúc đồng bào các dân tộc thiểu số cùng với nhân dân cả nước vui đón một năm mới đoàn kết, hạnh phúc, bình an, thịnh vượng.

PV: Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!